Hafta Hafta Gebelik
Bugün adet kanamanız başladı. Bu âdet kanaması,eğer gebelik olursa göreceğiniz son adet kanaması olacak. Henüz gebe değilsiniz ama bu ay gebe kalırsanız, biz bu haftayı gebeliğiniz ilk haftası sayacağız. Bu ilk haftanızda, döllenmeye aday yumurtalarınız, yumurtalıklarınızda büyüyüp olgunlaşmaya başlayacak. Ama sadece şanslı olan bir tanesinin seçilip de döllenmesine daha 2 haftamız var.
Âdet döngünüzün ilk haftası tamamlandı ve kanamanız yeni bitti. Bu hafta, döllenmek üzere seçilmiş olan yumurtanızın içinde bulunduğu folikül, yumurtalıklarınızda olgunlaşmaya devam ederken, yola beraber çıktığı diğer 5-6 folikül gerileyip yok olacak. Bu haftanın sonunda da (ortalama 14. gün) bu seçilmiş tek foliküldeki yumurta, tam olgunluğa ulaşarak yumurtlama ile atılacak. Tüplerdeki yolculuğuna başlayıp orada kendisini dölleyecek olan sperm ile karşılaşacak.
Geçen haftanın sonunda (14. gün) yumurtlamanız gerçekleşmişti. Seçilmiş olan bir yumurtanız, karın boşluğuna atıldı, tüplerin saçaklı kısmı tarafından tutulup tüplerdeki yolculuğuna başladı. Bu haftanın başında yani yumurtlamadan en geç 24 saate kadar olan bir sürede vücudunuzda çok önemli bir buluşma gerçekleşecek. Yumurtaya ulaşabilen yüzlerce spermden bir tanesi, tüplerde bekleyen yumurtanızın dış kabuğundan girerek onu döllemeyi başaracak.
Bu hafta, mucizemiz, bir yandan kendini büyütmeye devam ederken, bir yandan da rahimde kendine en uygun yeri arıyor ve bu yeni, sıcak yuvasına yerleşiyor. Artık hayata tutunup tutunamayacağı belirlenecek...
Geçen hafta hücre yumağı (blastokist) içindeki hücrelerin bir kısmı plasentayı, bir kısmı embriyoyu, aradaki sıvı da bebeğin etrafını saracak amniyon kesesini oluşturmak üzere farklı bölgelere ayrılmıştı.
Embriyoyu oluşturmak üzere ayrılan hücrelerse embriyonun ilk taslağını oluşturmak üzere, döllenmeyi takiben 15. günde tekrar 3 farklı tabakaya ayrılır. Tüm organları ve vücut sistemleri, endoderm, mezoderm ve ektoderm dediğimiz bu üç ana tabakadan gelişir.
Döllenmeden sonra ortalama 21. günde (5 hafta 1 gün) embriyonun kalp atımı başlar. 6. hafta içerisin- de bu atım dakikada 105-112’dir ve kan vücutta dolaşmaya başlamıştır. Sonrasında anne karnında bebeğinizin kalbi ortalama dakikada 120-160 defa atar. Bu hız, erişkin bir insanın ortalama 1,5 katıdır. Ultrasonda bu kadar hızlı atıyor olması sizi şaşırtabilir. Bu fark, anne karnındaki bebeğin dolaşım sisteminin erişkinden farklı olmasından kaynaklanır.
Bu hafta bebeğiniz geçen haftaya göre iki katına çıktı ve şu an bir böğürtleni andırıyor. Beyin inanılmaz bir hızda gelişmeye devam ediyor. Embriyonun tüm boyunun 1/3’ünü kafası oluşturuyor. Dengeyi kont- rol edecek olan beyincik de kafanın arka kısmında oluşmaya başladı. 5. haftada beyin iki lobu belirginleşmeye başlamıştı. Bu iyi beyin yarımküresi beynin en büyük kısmını oluşturacak ve konuşma, görme, duyma, hareket ve hafıza gibi çok sayıda fonksiyon kazanacak.
Embriyoda beynin dış kabuğu oluşuyor. Sinir hücreleri arasındaki özelleşmiş bağlantılar organize olup sinir ağı oluşturuyor. Bu yapıyı, çok geniş bir bilgisayar ağına benzetebiliriz. Canlılığın çok önemli bir göstergesi olan hareket bu haftada başlıyor. Ama sizin bu hareketleri hissetmek için daha 8-10 hafta beklemeniz gerekecek. Embriyonun ilk hareketleri kendiliğinden seğirme şeklinde ve refleks hareketlerdir. Bu haftada bebeğin ağız kenarına hafifçe dokunulduğunda, refleks olarak başını çekecektir. Gövdesini de kendi ekseninde hareket ettirmesi sık yaptığı hareketlerdendir. Anne karnındaki hareket, bebeğin kemik ve eklemlerinin normal gelişimi için gereklidir.
Embriyomuz artık bacaklarını da oynatmaya başladı ve ultrasonografi sırasında irkilme refleksini izleyebiliyoruz.
8 hafta 2 günlükken embriyonun ilk beyin dalgaları hissedilebilir. Bu haftanın ortasında da beynin dış kabuğu olan korteks iki kat büyüyecek ve EEG ile ilk beyin dalgaları tespit edilebilecek.
Dilde tat alma tomurcukları beliriyor, hıçkırık başlıyor, burun plakları kapalı ve 6 hafta daha öyle kalacak.
Bebeğinizin tırnakları oluşmaya başladı ve sadece ona özel olan parmak izi oluşuyor.
Bu haftada tendonlar, bacak kaslarını kemiklere bağlıyor ve diz eklemi belirginleşiyor. Yine bu haftada eller ve ayaklar bir araya getirilip birleştirilebiliyor. İlk tekmelemeler başladı ve ultrasonografi sırasında karına uyarı vermekle bebeğin zıplamaya başladığı görülebilir.
Böbreklerde idrarı süzen ana filtreleme birimleri oluşmaya başlıyor.
Bu hafta, bebeğinizin küçük diş tomurcukları, çenesinin üstünde belirmeye başladı.
Kök hücreler, fetüsün karaciğerinde alyuvar üretimine başladı. Alyuvarları hayat boyu dokulara oksijenlenmiş temiz kanı taşıyıp atık olan karbondioksiti uzaklaştıracak.
Diyaframı oluştu ve düzensiz aralıklı solunum hareketleri başladı.
Her geçen gün fetüsün kemikleri büyüyor, kaburga kıkırdakları, kol ve bacak uzun kemikleri oluştu, diz ve dirsekler oluşarak eklemler erişkin şeklini aldı. Elleri artık yumruk oluşturmak üzere açılıp kapanabiliyor.
Bebeğiniz, bu hafta büyüme patlaması yaşıyor.
Beyin sağ ve sol lobunu birleştiren yapı oluşmaya başlıyor. Üst gözkapağına dokunulduğunda, gözler aşağı doğru hareket eder ve bu ilk göz hareketidir.
Bebeğiniz esniyor ve çenesini açıp kapatıyor.Bağırsaklar karın boşluğuna geri alınıyor. Çünkü karın boşluğu artık hepsini taşıyabilecek kapasitede.
Böbreklerde süzme birimleri oluşumu tamamlandı bebeğiniz kendi idrarını amniyon sıvısına yapmaya başladı.
Bu haftada bebeğinizin burun ve dudakları oluştu.
Karmaşık yüz hareketlerini yapabiliyor ve bazı araştırmacılara göre gülümseyebiliyor.
Bağırsakları, yutulan amniyon sıvısındaki şeker ve suyu sindirmeye başladı.
Organlar olmasa da damarları ince olan derisinden seçilebiliyor.
Gebeliğinizin ilk 3 aylık dönemi bitiyor...
Yapılacaksa, ikili test (Down sendromu tarama testi) için son haftanızdasınız.
Bebeğim ne kadar oldu?
Bebeğinizin boyu (baş-popo mesafesi) ortalama 12 cm, ağırlığı da 60 gr oldu. Yani bir limon kadar...
Bebeğiniz tüm eklemlerini oynatabiliyor.
Bebeğinizi rahim içerisinde görme şansınız olsaydı artık tüm mimiklerin oluştuğunu görebilecek ve çok sayıda yüz ifadesini ayırt edebilecektiniz.
Karaciğer, safra salgısına başladı. Kan şeker seviyesini düzenleyen insülin de pankreastan salınmaya başladı.
Bebeğinizin ayak tırnakları da belirmeye başladı.
Şu ana kadar tüm vücuduyla beraber kıvrık, öne doğru duran başını artık daha dik tutabiliyor.
Gözler başın ön kısmına, asıl pozisyonuna geldi. Kulaklar da yerini aldı.
Dış genital organlar 14. haftadan sonra tamamlanır. Yani 13. haftadan önce bebeğin cinsiyetini, göremediğimizden değil, henüz oluşmadığından anlayamayız. Bunun öncesinde başka bir yöntemle (kemik yapısı vs.) anlamak mümkün değildir.
Bu hafta bebeğinizin ter bezleri oluşmaya başlıyor. Artık bebek, plasentasıyla eşit ağırlığa ulaştı. Anne karnındaki hayatında asıl yağ dokusunu oluşturan kahverengi yağ dokusunun cilt altında birikimi başladı ve bebeğinizin vücut ısısını düzenliyor.
Kalsiyum birikmesiyle bebeğinizin iskelet dokusu, yumuşak kıkırdak dokusundan kemikleşmeye devam ediyor.
Bebeğinizin dişleri oluşmaya başladı.
Annesinin vücudundaki sesleri duymaya başladı. Yeri çok geniş olduğu için çok sık pozisyon değiştiriyor, bacaklarını çapraz yapabiliyor ve parmağını emiyor.
Sinir hücrelerini saran miyelin isimli koruyucu kılıf belirmeye başladı ve bu miyelin kaplanma süreci, bebeğiniz doğduktan sonra 2 yaşına kadar devam edecek.
Bebeğinizin saçları belirmeye başladı.
Ultrasonda bazen etrafını saran keseye dokunurken, kendi yüzüne dokunurken, kordonunu tutmaya çalışırken, bacaklarıyla tırmanmaya çalışırken yakalayabiliyoruz.
Bebeğinizin tüm duyuları inanılmaz bir hızda gelişiyor. Koklama, tatma, duyma, görme, dokunma ile ilgili özelleşmiş hücreler ve yerleri belirlendi.
Bebeğiniz artık daha sık yutkunma hareketi yapar, sindirim sistemi gelişimi devam eder.
Mekonyum dediğimiz ilk dışkısı bağırsaklarda birikmeye başladı. Koyu yeşil, yapışkan olan bu madde doğduktan sonra bebeğin bezinde göreceğiniz ilk kakasını oluşturacak.
Bebeğinizin uyku ve uyanıklık dönemleri oturmaya başladı. Erişkin bir insan gibi tüm uyku evrelerini yaşıyor.
Artık bebeğiniz, gebeliğin kalan kısmındaki asıl görevini yapmaya hazır; büyümek ve kilo almak.
Düzenli olarak, amniyon sıvısını içerek besleniyor ve su ihtiyacını gideriyor, idrarını yapıyor ve soluk alıp veriyor.
Kaşları ve gözkapakları tamamen seçilebiliyor. Gözkapakları henüz kapalı ama göz kürelerini içeride hareket ettirebiliyor.
Bu hafta, bebeğinizin el ve ayak tırnakları tamamen oluştu. Tüm organ sistemleri artık fonksiyonel.
Gözleri oluştu ancak retina tabakası renk pigmenti içermiyor.
Artık minyatür bir yenidoğan bebek şeklini almaya başladı, sadece cildi çok ince ve kırışıklıklarla dolu, fakat bu kırışıklıkları cilt altı yağ dokusu dolduracak.
Bebeğiniz erkek ise, bu haftada testisler, karın bölgesinden erişkindeki genital bölgeye inmeye başladı ve 32. haftada bu tamamlanacak.
Bebeğin işitme duyusu artık çok hassas, öyle ki annesinin dışındaki sesleri de ayırt edebilir. Babası belki onunla konuşmayı deneyebilir. Bu nedenle bu sese çok benzeyen saç kurutma makinesi, elektrikli süpürge ve araba motorunun çıkardığı ses, bebeğiniz doğduğunda uykusuz gecelerinizde en büyük yardımcınız olacak.
Bebeğiniz, yaşam sınırına gelmeye başladı. Bu hafta, prematüre bebeklerde yenidoğan yoğun bakım şartlarında, bebeklerin yaşama ihtimali olan bir hafta, bu haftada doğarsa yaşama şansı ortalama yüzde 50 olacak.
Bu haftada artık öğrenme ve bilincinin geliştiğinin kanıtı olan, uyarılara refleksle değil de bilinçle cevap verildiği bir dönem.
Uyku düzeni artık olgunlaştı ve sizin de fark edebileceğiniz bir düzen oluşturmaya başladı. Bu hafta, plakla kapalı olan burun delikleri açıldı.
Saçları iyice belirginleşti ve rahim içinde görme şansımız olsaydı, saç rengini de görebilecektik.
Şu ana kadar birleşik olan gözkapakları artık dünyaya açılıyor. Gözleri neredeyse tamamen oluştu. Ama göz rengini doğduktan birkaç ay sonra öğrenebileceğiz. Artık uyku periyotları daha uzun ve şanslıysanız size ayak uydurmaya çalışıyor.
Bebeğiniz bu haftadan sonra üçüncü 3 aylık döneme girdi. Doğuma hazırlık olarak değerlendirdiğimiz bu evrenin en önemli özelliği, bebeğin çok hızlı kilo almaya başlamasıdır.
Bebeğin hıçkırıklarını çok net ayırt edebilirsiniz ve bu birkaç dakika sürecek hıçkırıklar sizi korkutabilir ama endişelenmeyin. Bu, diyafram kası spazmı olan hıçkırık, bebeğinizin kas-sinir sistemi organizasyonunun geliştiğine yani sevindirici bir bulgu.
Kirpikleri çıkmaya başladı ve gözlerini kırpıp gözyaşı da üretebiliyor.
Her ne kadar biraz yumuşak da olsa kemikler iyice belirdi. Görme duyusu geliştikçe, rahimden yansıtılan ışığa tepki verebiliyor.
Bebeğinizin yeri daralmaya başladı. Dolayısıyla artık çok sık büyük hareketlerle pozisyon değiştiremeyecek.
Bebeğinizin böbreküstü bezlerinde üretilmeye başlayan bir madde vücudunuzda süt salınımını sağlayacak prolaktin hormonunu uyaracakve bebeğiniz bu haftada bile gelse süt yapımınız başladığı için emzirebileceksiniz.
Bu dönemden sonra artık beyni, solunum hareketlerini ritmik bir düzende ve vücut ısısını daha iyi kontrol ediyor.
Bu hafta bebeğinizdeki en önemli gelişme, şu ana kadar hazırlanan bağışıklık sistemiyle ilgili. Mikroplarla savaşan kendi antikorlarını da üretmeye başladı. Özellikle doğum sonrası ilk 6 ayda sizden emzirmeyle geçen antikorlara ihtiyacı olacak. Bu nedenle gebelikte önerilen aşıları yaptırmanız çok önemli.
Her ne kadar hareket edebileceği mekân azalsa da hâlâ etrafında ortalama 750 cc sıvı var. İlerleyen haftalarda bebek büyüdükçe bu sıvı oransal olarak aza- lacağından hareket edeceği yeri de azalacak.
Bebeğiniz artık hızlıca kilo alıyor. Görüntüsü artık daha sevimli çünkü yanakları dolmaya başladı. Başını sağa sola oynatabiliyor. Tüm vücudu, kolları ve bacakları şişmanlayarak, cilt altı yağ dokusu biriktikçe de daha sevimli hale geliyor.
Bebeğin hareketlerini ortalama saatte 10 defa hissedebilirsiniz. Her bebeğin uyku, uyanıklık dönemleri farklı olduğu için, hareketlilik durumu da farklıdır. Ne zaman uyuyup ne zaman uyandığını, neyi sevdiğini, siz ne yiyince hareketlendiği, bunu en iyi siz bilebilirsiniz. Burada önemli olan bir terslik olduğunu hissedebilmektir. Böyle bir şey hissettiğinizde, önce karnınızı doyurun veya tatlı bir şeyler yiyin. Sol yan olacak şekilde uzanın ve istirahat edin. Hâlâ bir terslikvar hareket etmediyse, elinizle dokunarak uyandırmaya çalışın, yine hareket etmiyorsa mutlaka doktorunuzdan bilgi alınız.
Bebeğiniz bu haftada nefes alıp verme çalışmalarını hızlandırdı. Bu onu doğduğunda ilk nefesine hazırlıyor. Şu an içinde bulunduğu amniyon sıvısını içine çekip bırakıyor ama doğunca solunumu havayla yapmaya başlayacak. Bazen bebeğinizin solunum hareketini, ultrason sırasında da yakalayabiliriz ya da bebeğin anne karnında iyi durumda olduğundan endişelendiğimiz durumlarda uyguladığımız test (biyofizik profil) önemli bulgularından biri de bebeğin solunum hareketini izlemektir.
Bebeğiniz artık doğumda beklediğimiz baş aşağı pozisyonu almaya başladı. Bebekler bu haftalarda artık yeri iyice daraldığı için baş aşağı,önde kollar kavuşturulmuş va bacaklar katlanmış halde durabilirler. Bu pozisyon doğum başladığında şiddetli rahim kasılmalarının bebeğin tüm vücuduna eşit bası yapmasını sağlar.
Bebeğiniz gözlerini sık sık açıp kapıyor ve şanslıysanız ultrason sırasında bunu yakalayabilirsiniz ve yine bu haftada bebeğin gözlerine ışık tutulduğunda gözbebeği küçülecektir. Bu, sinir sisteminin muayenesinde bize önemli bilgiler veren bir refleksin bebeğinizde artık mevcut olduğunu gösterir. Bebeğinizin rahim içinde öğrenmesi başlamamıştır.
Bebeğiniz temel gelişimini artık tamamlandığı için bundan sonraki haftaları kilo almakla geçirecek. Bebeğinizin rahimde yeri daraldığından artık taklalar atamıyor ama sizin hissedeceğiniz tekmeleri yine devam edecek. Böbrekler tamamen fonksiyonel ve saatte ortalama 40 cc idrar üretip amniyon sıvısına veriyor.
Bu haftada doğarsa yaşama şansı %99’un üzerinde, erken doğum ihtimali olan bebeklerde akciğerlerin geliştirmek için yapılan iğneye bu haftadan sonra gerek duyulmaz çünkü akciğerlerdeki hava keseciklerini döşeyen surfaktan isimli madde yeterli miktarda üretilmektedir.
Bebeğinizin tüm vücudunu kaplayan ince tüyler ve bunun üzerindeki beyaz kremsi “vernix caseosa” dediğimiz madde dökülmeye başladı. Bebeğiniz amniyon sıvısıyla beraber bu maddeleri, idrarla beraber yutar. Bu sıvı bebeğinizin hem solunum sistemi gelişimine yardım etti, hem de sindirim sisteminden geçerek mide-bağırsak kanalının olgunlaşmasında rol aldı. Yuttuğu bu maddeler, “mekonyum” adını verdiğimiz yeşil, siyah koyu kıvamlı ilk kakasını oluşturacak ve bu dışkı doğumdan sonra ilk 24 saatte çıkarılacak.
Bu haftanın sonunda bebeğiniz artık prematürite değil, zamanında doğum olarak nitelendirilecek.
Bu haftadan sonra doğumun ne zaman başlayacağını ultrasonla ya da muayene ile öngörmek zordur. Aslında bu tamamen bebeğinizin keyfine bağlı.
Doğumun kendiliğinden başlamasının beklenmediği planlı sezaryen gibi durumlarda, 39. gebelik haftasının tamamlanmasını beklemek, tüm dünyada kabul edilen en uygun zamanlamadır.
Bebeğiniz ne kadar büyüyecek artıkiyice yeri daraldı tabi.. Hareketleri bu nedenle azalabilir ama tekmeleri artık çok daha güçlü!
Biliyorum, göz rengini çok merak ediyorsunuz. Maalesef bunu doğduktan sonra 9 aylık bir bebek olana kadar tam anlayamayacaksınız. Çünkü gözün renkli tabakası olan irisin pigmentasyonu doğumdan sonra artarak son şeklini alıyor.
Bebeğiniz artık yağ depolarını oldukça doldurdu. Bu doku onu çok sevimli yapmasının yanında, doğunca da vücut ısısını korumasına yardım edecek.
Bebeğinizi ben hazırım uyarısını çeşitli kimyasallarla anneye iletir ve doğumu başlatır. Doğum eylemi sabır gerektiren bir süreçtir. Süresi her anne adayında farklı seyredecektir. Doğumun başladığının göstergeleri, kasılmaların düzenli ve şiddetli bir şekilde sıklaşması, su kesesinin patlaması, nişan gelmesi olarak sayılabilir.
Beklenen doğum tarihiniz geldi...
Bebeğinizin kafa kemikleri tam olarak birbiriyle birleşmez. Doğduğunda sizin bıngıldak olarak bileceğiniz bu kavşaklar, doğum esnasında vajinal muayenede bize bebeğin doğum kanalında doğru pozisyonda olup olmadığı bilgisini verir. Bebeklerin yüzde 96’sı doğum kanalına başın verteks dediğimiz en tepe kısmıyla giriş yaparlar. Bu pozisyona girebilmek için bebek başını öne eğerek, göğsüne dayar. Baş doğarken de geriye doğru başını düzelterek kanaldan çıkar.