Geçen haftanın sonunda (14. gün) yumurtlamanız gerçekleşmişti. Seçilmiş olan bir yumurtanız, karın boşluğuna atıldı, tüplerin saçaklı kısmı tarafından tutulup tüplerdeki yolculuğuna başladı. Bu haftanın başında yani yumurtlamadan en geç 24 saate kadar olan bir sürede vücudunuzda çok önemli bir buluşma gerçekleşecek. Yumurtaya ulaşabilen yüzlerce spermden bir tanesi, tüplerde bekleyen yumurtanızın dış kabuğundan girerek onu döllemeyi başaracak.

Döllenme oluyor ve bebeğimizin ilk hücre taslağı artık hazır

Biyolojik açıdan bakıldığında, döllenme yaşamın başlangıcı kabul edilir. Döl- lenme, âdet döngüsünün ortalama 14. gününde yumurtlamayı takip eden birkaç saat içinde, kadının tüplerinde erkek üreme hücresi spermle kadın üreme hücresi yumurtanın birleşmesidir.

Yumurtlamadan en geç 12-24 saat sonrasına kadar eğer eşinizin meni sıvısında bulunan ortalama 250 milyon spermden bir tanesi, tüm vajina ve rahimden oluşan zorlu parkuru kat edip tüplere ulaşıp yumurtanın sert kabuğunu geçmeyi başarırsa döllenme gerçekleşebilecek.

Yumurtaya doğru olan bu kabaca 10 saatlik seyahatte ortalama 400 tane sperm yumurtaya ulaşmayı başaracak. Bunlardan sadece bir tanesi yumurtanın kalın dış kabuğu geçebilecek ve bu geçiş ortalama 20 dakika sürecek.

Spermin kadın üreme sistemindeki yolculuğu

Yumurtaya ulaşmayı başaran spermler

Yumurtaya ulaşan spermlerden biri kabuğu geçmeyi başaracak.

Sperm baş kısmında taşıdığı özel maddeyi yumurtanın kabuğunu eritmek için kullanır. İçeri girerken kuyruk kısmı dışarıda kalır ve baş kısmındaki genetik materyal, yumurta hücresinin çekirdeğine doğru yol alır.

Spermin yumurta hücresi içine girmesi sonrası da ortalama 10-30 saatte sperm çekirdeği ile yumurta çekirdeği taşıdıkları ve yarılanmış halde olan genetik materyallerini birleştirmek üzere kaynaşırlar.

Döllenme, spermin yumurtanın kabuğuna ulaşmasıyla başlayıp sperm ve yumurtadan gelen, 23 adet 2 yarı kromozom takımının birleşip yeni bireyin 46 adet (23 çift) bir tam kromozom takımını oluşturmasıyla sona erer.

Sonuç, insan bedeninin ilk hücresi olan zigot olarak adlandırdığımız tek hücreli embriyodur...

Zigot hâlâ yumurtanın sert kabuğuna sahiptir. Bu ilk halimiz, tüm genetik özelliklerimizi taşıyan, bizi eşsiz bir birey yapan 23 çift kromozom orijinal kop- yamızı taşımaktadır.

O artık bambaşka yeni bir birey... Mucize başlıyor...

Eğer döllemeyi başaran kahraman sperm, seks kromozomu olarak X kromozomunu taşıyorsa bebeğiniz kız, Y kromozomunu taşıyorsa bebeğiniz erkek olacak. Yani cinsiyeti belirleyen, erkeğin üreme hücresi olan spermin taşıdığı kromozomdur ve olasılık yüzde 50-50’dir.

Kromozomlar, DNA molekülünün çok sıkı bir şekilde paketlenmiş halidir. Ve DNA mo- lekülü, bu tek hücrenin bir erişkin haline gelebilmesi için gerekli tüm bilgiyi taşımaktadır.

Yumurtayla spermin birleşmesiyle oluşan zigot (tekhücreli embriyo) ilk bölünme evresinde

İlk hücremiz bölünmeye ve çoğalmaya başlıyor

Yeni bireyin (zigot), ilk tam takım kromozomları döllenmeden 24-30 saat sonra ilk hücre bölünmesini gerçekleştirebilmek için kendisini eşler, bir kopyasını yapar.

Zigotun bölünerek çoğalması

İki hücreli ve dört hücreli embriyo

İlk bölünmeden sonra ortaya çıkan iki yeni hücre de daha sonra tekrar bölünerek dört hücreli halimizi oluşturur ve bu katlanarak 8, 16, 32 hücre oluşturmak üzere mitoz bölünme şeklinde devam eder.

Bu ilk günlerde embriyo boyut olarak çok büyümez çünkü oluşan hücreler hâlâ küçüktür ve az hacimde daha sıkı paketlenmiştir. Bu arada DNA da kendini inanılmaz bir hızda kopyalamaya devam etmektedir.

Hücreler bir yandan katlanarak çoğalmaya devam ederken bir yandan da tüplerin iç lümeninde bulunan tüycükler ve kasılma hareketleriyle bu hücre yığını rahme doğru ilerletilir. Spermi yumurtaya doğru taşıyan aynı tüycükler, bu sefer oluşan embriyoyu ters yönde yerleşmek üzere rahme doğru ilerletir.

İkinci günde yumurtanın etrafındaki hücreler yok olur ama dış kabuk hâlâ embriyoyu korumaya devam etmekte ve yol üzerinde, rahme ulaşmadan, yanlışlıkla tüpte yuvalanmasını engellemektedir. Yolculuğu, tüplerde tıkanıklık gibi bir sebeple duraklarsa dış gebelik oluşur yani embriyo, rahme ulaşamadan tüpte yerleşip büyümeye başlar. Ama tüpler buna uygun bir ortam olmadığı için embriyo büyüdükçe dış gebelik, tüplerde yırtılma ve kanamaya sebep olarak hayati tehlike bile oluşturabilir.

Döllenmeden 3 gün sonra, embriyo hâlâ tüptedir ve 12-16 hücreli bir top şek- lindedir (morula).

Döllenmeden 4 gün sonra, bu hücre topu, tüpteki yorucu seyahatini tamamlayarak rahme ulaşır.

Hücre yumağı (morula)

Bu sırada hücre topu içerisinde hücrelerin bir kısmı bir tarafa toplanarak, içi sıvı dolu bir kese oluşur (blastokist).

Artık yuvasına yerleşmeye hazır

Bu kese içerisinde embriyoyu meydana getirecek hücreler bir tarafa, plasenta ve zarları meydana getirecek hücreler diğer tarafa kümelenir. İçinde bulundukları sıvı da rahimde bebeğin etrafını saracak sıvı olan amniyon kesesini oluşturur.

Artık embriyo, hazırlanmış yuvasına yerleşmeye hazır. Önümüzdeki haftanın başında yuvasına gömülüp yerleşecek ve anneyle ilk iletişim gerçekleşecek.