Fetal Gelişim Kısıtlılığı, Intrauterin Gelişme Geriliği (IUGR)

Fetal Gelişim Kısıtlılığı,  beklenen bebek ağırlığının, annenin gebelik yaşına göre olması gerekenden küçük olmasıdır. Tüm gebeliklerin % 3-10’nda görülür. Ancak bu olguların % 70’de bebekler konstitusyonel olarak küçüktür. (SGA: Gebelik yaşına göre küçük bebekler)

Bu olay(SGA) patolojik değildir. Genellikle annenin ve babanın boyu, kilosu, ırk, etnik köken, bebeğin cinsiyeti bebeğin küçük olmasının sebebi olabilir.

IUGR iki şekilde izlenir:

  • Simetrik IUGR: Kronik bir hastalığa bağlı olarak oluşur. Bebeğin kilosu da dahil tüm ölçümleri birbiriyle uyumlu ancak olması gerekenden küçüktür. % 20’i böyledir.

 

Asimetrik IUGR: Bebeğin ölçümlerinde uyumsuzluk vardır. Baş ve uyluk ölçümleri gebelik yaşına uygun iken karın çevresi ölçümü olması gerekenden küçüktür. % 80’i böyledir. Son aylarda oluşan yüksek tansiyon, şeker hastalığı durumlarında bebeğin yağ depolamasının azalması sonucu gelişir. Genellikle 3. trimestere kadar belli olmaz.

 

Fetal Gelişim  Kısıtlılığı (IUGR) Sebepleri

  • Dengeli beslenmeme, beslenme bozukluğu (Blumia) ve genel sağlık durumu bozukluğu varlığında
  • Anne ağırlığının 45 kg altında olması
  • Genç yaşta gebe kalma (18 yaşından küçük olanlar)
  • Gebelik sayısı, ilk bebek daha küçük olabilir
  • Yüksek tansiyon, şeker, kalp, böbrek vs. kronik bir hastalığın bulunması
  • Alkol, sigara, eroin, kokain vb. ilaç ve zararlı madde kullanmak
  • Çoğul gebelik
  • Amniyotik sıvı azlığı veya oligohidramnios
  • Plasental yerleşim anomalisi, plasental ayrılma ve plasental yetmezlik durumlarında
  • Gebelik esnasında geçirilen enfeksiyonlar sonrasında (Rubella, suçiçeği, herpes, toksoplazma vb.)
  • Bebekte kromozom bozukluğu varsa
  • Daha önce düşük doğum ağırlıklı bebek öyküsü varlığında

IUGR Tanısı

IUGR tanısındaki en önemli faktör gebelik yaşının doğru olarak tespiti. Gestasyonel yaş son adet tarihine ve erken dönemdeki ultrasona (özellikle 8 ve 9  hafta) göre hesaplanır.

Gestasyonel yaş kesin olarak tespit edildikten sonra  fetal gelişme geriliği tespiti:

  • Fundus yüksekliği ile  gestasyonel yaş uyumsuzluğu
  • Ultrason ölçümlerinde beklenen gestasyonel yaşa göre küçüklüğü
  • Dopler ultrasonda anormal bulgular değerlendirilerek yapılır.

IUGR Tedavisi

IUGR pek çok olguda önlenemez. Ancak yinede kontrol edilebilecek faktörlere dikkat etmek faydalıdır.

Takipler fetal gelişme geriliğinin ciddiyetine göre 1-2 hafta aralıklarla yapılmalı.

Sigara ve alkolün bırakılması, dengeli ve düzenli beslenerek enerji desteği sağlanması, enfeksiyon varsa tedavi edilmesi, yatak istirahati sağlanması gibi. Düşük doz aspirinin bazı olgularda fayda sağladığı düşünülmektedir.

Hastalar haftada bir takipte olmalıdır. Ultrasonda bebeğin ölçümleri alınmalı (2 haftada bir), amniyon mayi ölçülmeli ( haftada 2 kez ), doppler kan akımına bakılmalı ve NST (Non Stress Test) yapılmalıdır.

Bebeğin kalp atımlarının bozulması, 2-3 hafta süre ile büyümesinin duraklaması, amniyon mayinin ciddi düzeyde azalması, doppler kan akımının bozulması durumunda bebek ciddi tehlike altındadır.

Birçok araştırma olmasına rağmen fetal gelişme geriliği için henüz uygun bir tedavi yöntemi yok. Tedavi gebelik haftasına göre değişmekte.

  • Gestasyonel yaş 34. hafta ve daha büyükse erken doğum için indüksiyon yapılabilir.
  • Gestasyonel yaş 34. haftadan küçükse gebelik eğer şartlar uygunsa 34. haftaya kadar takip edilir. Fetal iyilik hali ve amniyon sıvısı sıkı takip edilir. Eğer ciddi problem varsa acil doğum yaptırılabilir.

IUGR  Bebeğin Doğumundaki Komplikasyonlar

  • Sezaryen doğum oranında artış
  • Anomalili bebek
  • Bebek ölümü
  • Hipoksi ( doğumda akciğerlerde yetersiz oksijen) riskinde artış
  • Mekonyum aspirasyon riskinde artış. Mekonyum bebeğin barsak içeriğinin amniyon sıvısı içine kaçması. Normalde doğum sonrasına kadar barsak içerikleri dışarı çıkmaz. Mekonyum amniyon sıvısına kaçarsa aspirasyon sonrası akciğerde alveoller tıkanıklığına bağlı olarak pnömotoraks veya bakteriyel pnömoni gelişebilir.
  • Hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü)
  • Polisitemi (kırmızı kan hücrelerinde artış)
  • Hiperviskozite (kırmızı kan hücrelerinde artışa bağlı olarak kan akımının yavaşlaması)
  • Motor ve nörolojik kapasitede azalma

Fetal alkol sendromu ve fetal alkol etki % 100 önlenebilir. Gebelik süresince alkol tüketimi olmazsa daha önce tüketim olsa bile bebeğe zarar vermez.